Yn ogystal รข’m balchder amlwg i wrth wylio athletwyr Cymru a’n timau cenedlaethol ni’n cipio medalau a thlysau, gweld mwy o bobl yn cymryd rhan mewn chwaraeon ac yn dysgu am waith ysbrydoledig ein hyfforddwyr a’n gwirfoddolwyr ni yw un o fy hoff agweddau i ar fy rรดl i yn Chwaraeon Cymru.
Yng Ngwobrau Hyfforddwr y Flwyddyn Chwaraeon Cymru yng Nghaerdydd yn ddiweddar, cafwyd cyfle gwych i gyfarfod rhai unigolion eithriadol nodedig. Dyma’r bobl y mae eu gwaith nhw’n golygu ein bod ni’n gallu cynnig i blant eu blas cyntaf ar chwaraeon, bob cam drwodd hyd at roi sglein ar berfformiadau’r athletwyr hynny a fydd yn ennill medalau ym mhencampwriaethau’r byd. O bob cefndir mewn bywyd ac o bob cornel yng Nghymru, dyma’r bobl i’w dilyn a’u hefelychu.
Y llynedd, addawodd Chwaraeon Cymru, ochr yn ochr รข’n partneriaid ni, i ddyblu nifer yr hyfforddwyr a’r gwirfoddolwyr yng Nghymru, o tua 110,000 i tua 250,000 erbyn 2016 – tua 10% o’r boblogaeth. Mae’n darged hynod uchel ond yn un y gallwn ni ei gyrraedd yn fy marn i fel rhan o’n Gweledigaeth gyfan ni ar gyfer Chwaraeon. Mae ein gwaith ymchwil ni’n dangos bod 9% o oedolion yn dymuno gwirfoddoli’n amlach, felly mae’r ewyllys yn bodoli.
Fodd bynnag, rydw i’n teimlo bod y cynnydd wedi bod yn araf hyd yma. Mae’n rhaid i’r sector chwaraeon – ac rydw i’n cynnwys Chwaraeon Cymru yn y sector – godi ei gรชm yn sylweddol.
Mae’n rhaid i’r dystiolaeth am y cynnydd sydd wedi’i wneud drwy waith yn cynyddu’r fyddin o wirfoddolwyr ddod yn amlycach yn awr. Nid ydym yn gweld datblygu hyfforddwyr a’r gweithlu chwaraeon yn cael y flaenoriaeth maent yn ei haeddu yn y sector ac mae hynny’n golygu y byddwn ni’n cael ein dal yn รดl gyda’n Gweledigaeth ar gyfer Chwaraeon.
Fel un enghraifft, mae nifer yr hyfforddwyr gweithredol yn ein cyrff rheoli cenedlaethol ni wedi cynyddu o 14,604 i 16,397 yn ystod y flwydddyn rhwng 2010 a 2011 – cynnydd o 12%. Os ydym ni am gynnal y lefel honno o gynnydd dros gyfnod o bum mlynedd, byddai hynny’n golygu ein bod ni’ sicrhau cynnydd o 60-65%, yn hytrach na’r cynnydd o 100% rydym ni wedi bod yn chwilio amdano. Wrth gwrs, nid dim ond ffigurau sy’n bwysig, ond hefyd y math o hyfforddwyr a’r lefel o hyfforddwyr rydym ni eu hangen, a ble maent yn cael eu defnyddio. Mae’n rhaid wrth ansawdd yn ogystal รข niferoedd, ond hoffwn gadarnhau fy nyhead i i’n gweld ni’n sicrhau cynnydd yn gynt.
Gyda Llundain 2012 a Glasgow 2014 ar y gorwel, a hefyd Pencampwriaethau Athletau’r Byd sydd i’w cynnal yn Llundain yn 2017 yn dilyn cyhoeddiad diweddar, bydd plant a phobl ifanc yn arbennig yn dymuno efelychu eu harwyr yn y byd chwaraeon. Wedi perfformiad ardderchog Dai Greene ym Mhencampwriaethau Athletau’r Byd yr haf hwn, pan gipiodd fedal aur, derbyniodd ei glwb, sef clwb Harriers Abertawe, lawer o geisiadau gan ieuenctid a oedd yn dymuno dilyn yn รดl ei droed ar y trac, ac ymuno รข’r clwb.
Fy her i i’r chwaraewyr allweddol yn y byd chwaraeon yng Nghymru yw, ydym ni’n barod i fanteisio ar y diddordeb hwn?
Rydym ni i gyd yn gwybod ein bod ni angen byddin o hyfforddwyr a gwirfoddolwyr sy’n fodlon gwneud yn siลตr bod y profiadau cyntaf a gaiff plant mewn chwaraeon yn rhai cadarnhaol a hwyliog. Mae’n rhaid i ni ddechrau recriwtio nawr.
Mae llwybr taith gyfnewid y Fflam Olympaidd wedi cael ei gyhoeddi yn ddiweddar ac roeddwn i’n hynod falch o weld Cymru’n cael lle amlwg ar y llwybr, gan gynnwys taith i gopa’r Wyddfa.
Rydw i wrth fy modd yn cael clywed am y gwahanol ddigwyddiadau cymunedol a fydd yn cael eu cynnal wrth i’r fflam deithio ar hyd a lled y wlad. Mae’n rhaid i ni i gyd gofio bod y cyfle i ddefnyddio grym yr achlysur hwn i annog mwy o bobl ifanc i gymryd rhan mewn chwaraeon yn gyfle y mae’n rhaid i bob un ohonom ni fanteisio arno.
Ceir sawl ffordd i bobl gymryd rhan ond, mewn nifer o achosion, mae’n rhaid i ni weithredu’n gynt yn hytrach nag yn hwyrach er mwyn osgoi cael ein gadael ar รดl. Er enghraifft, mae gan ysgolion hyd at Ragfyr 16eg i ymuno รข Rhwydwaith Get Set – rhaglen addysgol swyddogol Llundain 2012. Drwy ymuno, gall ysgolion Cymru warantu cyfran o docynnau Olympaidd a Pharalympaidd i’w disgyblion.
Er hynny, mae’n fy mhryderu i mai dim ond ychydig dros 10% o ysgolion Cymru sydd wedi cofrestru’n llawn gyda’r cynllun hwn (ffigur o ddechrau mis Tachwedd). Mae hyn yn golygu y bydd llawer o’n plant ysgol ni’n colli cyfle gwych, gyda thocynnau’n cael eu rhannu ar hyd a lled y DU. Bydd disgybl o Loegr, yr Alban neu Ogledd Iwerddon yn gwylio digwyddiad yn fyw pan allai’r disgybl hwnnw fod wedi dod o ysgol yng Nghymru.
Ni allwn ni adael i’r cyfle hwn fynd heibio heb grybwyll perfformiad ffantastig ein tรฎm rygbi ni yng Nghwpan Rygbi’r Undeb y Byd. Cododd Warren Gatland a’i chwaraewyr a’i staff galonnau’r genedl gyfan, gan brofi bod gwaith caled ac ymroddiad yn talu ar ei ganfed.
Dyma enghraifft eto o Gymru’n rhagori ar wledydd llawer mwy i ddangos ein bod ni’n genedl chwaraeon sy’n gallu cystadlu ar y lefel uchaf un.
Pan rydych chi’n gweld 60,000 o bobl yn Stadiwm y Mileniwm am 8.30am ar fore Sadwrn i wylio rygbi ar sgrin fawr, ni all unrhyw un ddadlau nad yw chwaraeon yn gyfrwng pwerus.
Roeddwn i’n ddigon ffodus i weld rhai o Bencampwriaethau Boccia PF a gynhaliwyd yn y Ganolfan Genedlaethol yng Nghaerdydd ychydig wythnosau yn รดl. Daeth 36 o chwaraewyr gorau’r DU at ei gilydd yng Nghaerdydd i herio ei gilydd ar gyfer y teitl pwysig – Pencampwr PF.
Yn y grลตp BC2, enillodd Andrew Williams o’r Wyddgrug yng Ngogledd Cymru, yr aur gyda buddugoliaeth o 4-3 yn y rownd derfynol. Yn y dosbarth BC3, cipiodd Jacob Thomas o Sir Benfro fuddugoliaeth arall i Gymru ac enillodd Rhodri Tudor o Abertawe fedal efydd yn y gystadleuaeth BC1. Cyflawniadau ffantastig a oedd yn glod iddyn nhw eu hunain ac i bawb sydd wedi eu helpu i gyrraedd y lefel hon. Rydw i’n edrych ymlaen yn fawr at eu gweld yn cyflawni mwy.
Yn fwy diweddar, sicrhaodd Andrew Selby a Fred Evans le yn y tรฎm bocsio ar gyfer Llundain 2012 – ac mae cael dau focsiwr mewn tรฎm Olympaidd yn orchest gyntaf arall i Gymru.
Wrth i’r cloc sy’n cyfrif i lawr at Glasgow 2014 symud o dan 1000 o ddyddiau tan y Gemau yn ddiweddar, cefais fy atgoffa o’r targedau a’r dyheadau rydym ni wedi’u pennu ar gyfer chwaraeon yng Nghymru.
Ni fyddaf yn gadael i ni wyro oddi wrth ein Gweledigaeth i gael pob plentyn wedi gwirioni ar chwaraeon am oes a chreu cenedl o bencampwyr. Mae’n rhaid i ni ddal ati i geisio codi ein gรชm, rhoi cynnig ar ddulliau newydd o weithio a chanolbwyntio ar yr hyn sydd raid i ni ei wneud er mwyn bod yn llwyddiannus.
Yr Athro Laura McAllister
Cadeirydd, Chwaraeon Cymru
Once boxers with that raw talent and potential have been identified it will be my job to then help them perfect and clean up their body weight techniques before introducing external loading to their sessions; the kind of work that I do with Commonwealth Games gold medallist, Sean Mcgoldrick.
